تاریخچه پله برقی
انتخاب نام پله برقی برای این وسیله، از ترکیب دو کلمه ESCALA ( پله ها ) و ELEVATOR ( آسانسور ) توسط شخص مخترع صورت گرفت. با اینکه سیبریگ طرح بسیار دقیقی از این وسیله ارائه داد که هنوز هم با پیشرفت های زیادی که در طراحی پله برقی صورت گرفته است، اما مبنای اساسی طراحی آن همچنان طرح سیبریگ می باشد، او امتیاز ثبت این اختراع را به شرکت اوتیس داد.
چرا نیاز به پله برقی به وجود آمد؟
همه ما می دانیم که دنیا در حال تغییر و تحولات بسیاری در زمینه پیشرفت علم است و به تبع آن، نیاز های عجیب و غریبی شبیه آسانسور و پله برقی و… به وجود آمده است. هر روزه تعداد مراکز تجاری چند طبقه و خیابان های بزرگ و غیر قابل تردد بیشتر و بیشتر شد تا اینکه نیاز به پله برقی، تبدیل به یک نیاز اساسی شد. پله برقی ها یک مزیت قابل توجهی نسبت به دستگاه های نظیر خود، مثل آسانسور دارند و آن، ظرفیت جابجایی چند برابرشان است. وجود این دستگاه پیشرفته در مراکز تجاری بزرگ، سالن های مترو و… باعث برتری آن مکان نسبت به جاهای دیگر می شود و از این رو هم از اجتماع های زیاد جلوگیری می شود و هم باعث بالا رفتن درامد آن مرکز می شود و رقابت شدیدی بین صاحبان این اماکن ایجاد می کند.
از دیگر مزایای این دستگاه، می توان به جابجایی افرادی که همراه کودک هایشان هستند و یا در حال استفاده از چرخ دستی می باشند، اشاره کرد. البته پله برقی برای افرادی که مشکلات حرکتی دارند و یا از ویلچر و… استفاده می کنند نیز، بسیار وسیله مورد پسندی می باشد.
شاید در مرحله اول، با دیدن قیمت نسبتا بالای این تجهیز، شخص خریدار منصرف شود، اما اگر به مزیت هایی که این دستگاه می تواند برایش به وجود بیاورد، توجه کند به این می رسد که قطعا خرید پله برقی باعث منفعت او می شود.
ساختار کلی پله برقی
ساختمان کلی این ابزار، به این شکل است که دو پلتفرم بالا و پایین از طریق یک خرپا که جنس فلز دارد، به هم وصل شده اند. وظیفه خرپا، به حرکت درآوردن تعدادی از پله های تاشو می باشد. خود خرپا از دو نوار دستگیره و یک حفاظ تشکیل شده است که باید سرعت حرکت آن ها با سرعت حرکت پله ها هماهنگ باشد.
دستگیره‌های پله برقی در واقع تسمه‌های انعطاف‌پذیری هستند که توسط یک موتور الکتریکی، روی دو چرخ در بالا و پایین حرکت می کنند.
می توانیم بگوییم در واقع پله برقی تکرار یک چرخه می باشد که اجزای این چرخه پله های در گردش می باشند. باید توجه کرد که در این چرخه پله های بالایی که قابل رویت ما هستند پله های زیرین را پنهان کرده اند. وزن این پله های مخفی باید متناسب و برابر وزن پله های بالایی باشد تا هماهنگی به موجود بیاید. از این رو موتور تنها وزن افراد در حال جابجایی را تحمل می کند.
پله برقی ها دارای تعدادی صفحات شانه ای در انتهای خود می باشند که از گیر کردن اشیا در پله ها جلوگیری می کنند.
اجزای اصلی پله برقی
پله برقی یک دستگاه پیشرفته است که در
ساختن آن انواع و اقسام تجهیزات به کار برده شده است. در ادامه به توضیح قسمت های مهم این تجهیز می پردازیم:
پله (Step)
عرض پله های پله برقی، معمولا سه اندازه ۸۰۰mm ،۶۰۰mm و ۱۰۰۰mm در نظر گرفته می شود. اما پله پیاده‌رو و رمپ‌ها در عرضهای ۱۲۰۰mm ،۱۰۰۰mm و ۱۴۰۰mm نیز ارائه می‌شوند.
بهتر است پله های انتخابی برای این تجهیز پله های یکپارچه باشند، زیرا که پله های یکپارچه نتیجه بهتری را در عمل از خود نشان داده اند. جنس پله های پله برقی معمولا آلومینیوم انتخاب می شود.
پله ها توسط محور Axle به قرقره متصل می شوند و به این خاطر چگونگی این اتصال و جنس محور مرتبط بسیار حائز اهمیت است.
بهتر است تعداد پله‌های افقی ای که در بالا و پایین پله برقی به صورت مصطح قرار می گیرند، ۲ یا ۳ عدد باشد. اگر تعدادشان بیشتر باشد، سوار شدن و پیاده شدن مسافران راحت تر صورت میگیرد ولی کمتر از این تعداد جایز نمی باشد. تعداد این پله های افقی در طراحی سازه و محاسبه طوا آن نیز موثر است.
موتور پله برقی (Drive Motor)
موتور پله برقی معمولا در قسمت بالای پله برقی قرار می گیرد.
در پله برقی ها معمولا از موتور های سه فاز متناوب استفاده می شود که غالبا تک سرعته می باشند و دارای ۴ قطب هستند. البته ناگفته نماند که تعداد اندکی از سازندگان پله برقی، از متورهای ۶ قطبی نیز استفاده می کنند.
سازه اصلی پله برقی (Truss)
سازه های پله برقی اساسا باید یکپارچه ساخته شوند. این سازه ها از لحاظ جنس تیر های اصلی، به دو نوع پروفیل قوطی و نبشی تقسیم می شوند. ترکیب این تیرها با تعدادی ستون عمودی و مورب شکل باعث ایجاد یک سازه یکپارچه می شود که بعد از جوشکاری و … وارد مرحله رنگ آمیزی می شود. این سازه پس از جوشکاری با عملیات حرارتی تنش گیری شده و رنگ آمیزی می‌شود. فرق سازه های پروفیل قوطی و نبشی در میزان وزن وارده به ساختمان می باشد که در پروفیل قوطی، این وزن کمتر می باشد.
گیربکس پله برقی (Gear Type)
گیریبکس های به کار برده شده در پله برقی به سه دسته: چرخدنده ساده ، چرخ و پیچ حلزون و چرخدنده خورشیدی یا سیاره ای دسته بندی می شوند.
- گیربکس چرخدنده ساده (Spur gear): این نوع گیربکس محور دستگیره ها و پله های پله برقی را توسط زنجیر، به حرکت در می‌آورد.
- گیربکس چرخدنده خورشیدی یا سیاره ای (Planetary gear): در این نوع گیربکس چرخ دنده وظیفه انتقال حرکت به محور های زنجیر و دستگیره را بر عهده دارد. سرعت حرکت پله و دستگیره یکسان و به صورت خطی می باشد.
- این نوع گیریبکس دارای راندمان بالایی نسبت به انواع دیگر نیز دارد.
- گیربکس چرخ و پیچ حلزون (Worm gear):در این گیربکس نیز زنجیر حرکت محورهای دستگیره و پله را انجام می دهد. این مدل معمولا مورد پسند اکثریت سازندگان پله برقی می باشد.
زنجیر پله برقی (Step chain)
زنجیر هی استفاده شده در پله برقی بسیار قابل اهمیت هستند و باید در انتخاب آن ها دقت کافی را داشت. معمولا جنس این زنجیر ها از فولاد است.
نحوه روغن کاری زنجیر پله برقی بسیار مهم است. روغن کاری به دو شکل اتومات و یا دستی صورت می گیرد که روغن کاری اتومات نتیجه بهتری دارد و این روش توصیه می شود.
امروزه با پیشرفت علم و فناوری، زنجیرهایی پا به بازار نهاده اند که بسیار مرغوب هستند و در کل طول عمر مفیدشان، هیچ گونه روغن کاری نیاز ندارند.
سیستم ترمز پله برقی (Brake system)
ترمز های مختلفی برای نگه داشتن پله برق ها به کار می رود که سه نوع را در زیر نام می بریم:
- ترمزهای زبانه ای (Pawl Brake)
- تـرمزهای گوه ای (Wedge Brake)
- ترمزهای مغناطیس دائم مداربسته (Closed Loop Permanent Magnet Brake)
اکثر سازندگان پله برقی از ترمز های زبانه ای استفاده می کنند اما طبق بررسی های انجام شده ترمز های مغناطیس دائم مدار بسته، عمکرد بهتری داشته اند.
محرک دستگیره های پله برقی (Handrail Drive)
در دستگیره های پله برقی، قطر چرخ حرکت دهنده، لاستیک و دندانه های به وجود آورنده اصطکاک روی این چرخ و غلطک های وارد کننده فشار، بسیار مهم هستند و باید به آن ها توجه ویژه ای شود.
این چرخ حرکت خود را توسط زنجیر و یا چرخ دنده از یکی از محور های اصلی گیربکس تامین میکند و با استفاده از اصطکاک، باعث حرکت دستگیره ها می شود.
پلتفرم های بالا و پائین پله برقی
وظیفه این پلتفرم ها در پله برقی، جای دادن قسمت های منحنی حفاظ، موتور، گیربکس و پله ها آن در خودشان می باشد. هر کدام از این پلتفرم ها اجزای متفاوتی را در خود جای داده اند. مثلا موتور محرک و تجهیزاتش و گیربکس اصلی سازه در پلتفرم بالا جای گرفته اند. اما پلتفرم پائینی چرخها و تجهیزات لازم جهت بازگشت پله به مبدا را در داخل خود جای داده است. علاوه بر این، این پلتفرم هاهم بالا و هم پایین خرپا را محکم نگه می دارند. از دیگر ویژگی های آن ها می توان به تجهیزشان به یک سینی یا صفحه ثابت و یک صفحه شانه ای اشاره کرد.
سینی ذکر شده باعث می شود فضای مناسبی برای ایستادن مسافران قبل از سوار شدن به پله برقی به وجود بیاید و هم تراز سطح کف سالن می باشد. سینی مذکور فضای لازم برای ایستادن مسافرین قبل از سوار شدن به پله ها ی متحرک را فراهم می کند. اکثر این سینی ها قابل جابجایی هستند و در زیرشان تجهیزاتی قرار دارد که باید در دسترس نیرو های نصب و نگهداری باشد.
صفحه شانه ای ، بین پلتفرم ها و پله برقی قرار می گیرد و با شانه هایی که بین لبه های پله، تعبیه شده است از گیر کردن اشیا در این قسمت جلوگیری می کند.
نمایشگر خطا در پله برقی
وقتی این نمایشگر در پله برقی وجود داشته باشد، در صورت بروز هرگونه خطا، کد نقص بر روی آن نمایش داده می شود. از مزیت های این صفحه نمایش خطا این است که میزان و مکانی که اشکال فنی در آن رخ داده استف خیلی سریع نمایش داده می شود.
نمایشگر جهت حرکت پله برقی
سازندگان پله برقی، برای نشان دادن جهت حرکت پله برقی، این نمایشگر را قرار می دهند. محل قرار گرفتن این صفحه نمایش در وردوی و خروجی پله برقی، روی دستگیره می باشد.
قوانین نگهداری و تعمیر پله برقی
نکاتی در باب کنترل کیفیت پله برقی و استاندارد های تعمیرات و سرویس دهی آن در دستورالعمل قانون فدرال (CFR) آمده است. طبق این دستوالعمل ها، سرویس دهی پله برقی باید در دوره های مناسب و مشخص شده ای که نباید هم از یک ساتل بیشتر شود، انجام گیرد.
طبق استاندارد، محل نصب فرم بازرسی و سرویس ادواری نزدیک پله برقی می باشد و یا حدالامکان در ساختمان مورد نظر قابل دسترسی باشد. از دیگر نکات مهم، حداکثر ظرفیت قابل تحمل پله برقی است که حتما باید در محل پله برقی نصب شود.
استاندارد های ایمنی زیادی وجود دارد که برای دسترسی به آن ها باید به هندبوک انجمن مهندسین مکانیک آمریکا مراجعه کرد.
میزان شیب مناسب پله برقی
پله برقی باید دارای شیب مناسب باشد تا از مسافران احساس امنیت کنندو ایمنی برقرار باشد.
استاندارد EN115 زاویه شیب مناسب پله برقی را حداکثر ۳۵ درجه تعریف کرده است البته در صورتی که ارتفاع پله برقی کمتر از ۶ متر باشد.
طراحی پله برقی
در طراحی پله برقی باید به نکات زیر توجه کرد:
- قابلیت حرکت در دو جهت بالا و پایین
- استفاده از حسگر به حضور مسافران و یا چشم الکترونیکی جهت کاهش مصرف انرژی
- وجود دکمه اضطراری قرمز رنگ در سمت راست ورودی و خروجی پله برقی برای توقف اضطرای در هنگام احساس خطر
- توجه به فاصله عمودی و افقی که قرار است پله برقی در آن نصب شودجهت محاسبه شیب پله برقی و طول واقعی آن،
- میزان استحکام پی ساختمان جهت تحمل وزن اجزای تشکیل دهنده به همراه وزن مسافرین پله برقی
- توجه به نوع کاربری پله برقی. اینکه پله برقی در چه مکانی و جهت چه کاری به کاربرده می شود، خیلی کمک کننده است در نحوه طراحی
- توجه به الگوهای ترافیکی و میزان ترافیک در محل مورد نصب
- ملاحظات ایمنی مانند نصب پله برقی در مکانی ایزوله ضد حریق ، گذاشتن دریچه های تهویه هوا در محفظه نصب موتور و چرخدنده جهت کنترل افزایش دما و…
- هماهنگی سیستم پله برقی با دکوراسیون محل نصب و استفاده از طیف وسیع و متنوعی از سلایق و رنگ ها، برای دستگیره و حفاظ های پله برقی
- انتخاب محل نصب پله برقی زیرا باید در مکانی باشد که هم غالب مردم آن را ببینند و مزاحم دیده شدن کالاهای فروشگاه ها نشود.
- توجه به ظرفیت جابجائی پله برقی بسیار مهم است زیرا که باید متناسب با پیک ترافیک تقاضا محاسبه شود. این نکته در مکان هایی که افزایش ناگهانی ترافیک دارند بسیار موثر است.
- قرار دادن راه پله و آسانسور ویلچری در مجاورت پله برقی
انواع پله برقی ها از لحاظ کاربری
پله برقی‌هـای تجاری (Commercial Escalators)
پله برقی های تجاری معمولا برای ساختمان هایی به کار برده می شود که مجوع ساعات کاری آن ها در شبانه روز، کنتر از ۱۲ ساعت باشد و همچنین ترافیک جمعیت ناگهانی وجود نداشته باشد و تقریبا میزان ترافیک یکنواخت باشد. این نوع پله ها در فروشگاه های چند طبقه، هتل های دارای بیشاز یک لابی و… مورد استفاده قرار می گیرند.
پله برقی های نیمه تجاری (Heavy Duty Escalators)
این نوع پله برقی معمولا در ساختمان هایی به کار برده می شود که در بیشتر اوقات شبانه روز، پله برقی مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرد. پله برقی های نیمه تجاری معمولا در بیرون از ساختمان نصب می شوند ویا در پل های عابر پیاده، ایستگاه های دورافتاده مترو و… کاربرد دارند.
پله برقی های غیر تجاری (Extra Heavy Duty Escalator)
پله برقی غیر تجاری در اماکنی که رفت و آمد درآن ها بسیار زیاد است ازجمله ایستگاه های قطار و پایانه های مسافربری ، مورد استفاده قرار می گیرد. این پله ها از لحاظ وزن سنگین ترین و از لحاظ قیمت گران ترین نوع پله برقی ها هستند. انواع پله های برقی هستند.
انواع آرایش های پله برقی
آرایش پله‌برقی به روش تکی
در این نوع آرایش، بین پله ها مسیر افقی کوتاهی وجود دارد که مسافران باید آن را طی کنند. این مسیر می تواند باعث ایجاد انگیزه برای خریداران و درامد بالای فروشندگان شود.
آرایش پله‌برقی به روش موازی
این نوع آرایش نیاز به فضای بیشتری دارد و همچنین باید بین پله برقی ها، فضای پاگرد کافی موجود باشد. در آرایش موازی پله برقی ها، در کمترین زمان ممکن به طبقات بالا می رسید. اگر طول ساختمان زیاد است، استفاده از این نوع آرایش، توصیه می شود.
آرایش پله‌برقی به روش ضربدری
آرایش ضربدری بیشتر مخصوص ساختمان های اداری، فروشگاه های بزرگ و… می باشد و رایج ترین نوع آرایش پله برقی می باشد.
صنعت پله برقی در چند سال جلوتر
همه ما در سال های عمر خود، شاهد پیشرفت چشمگیر و پرسرعت علم و تکنولوژی بوده ایم. اگر خوب دقت کرده باشید، خواهید دید که هر چه جلوتر می رویم، با توجه به این پیشرفت ها، نیاز های بشر نیز پیشرفت می کنند و رنگ عوض می کنند.
صنعت پله برقی نیز از روز تولد تا کنون، بسیار پیشرفت کرده و در شکل های مختلفی خود را به نمایش گذاشته است. از این رو قطعا در این صنعت شاهد تغییرات عجیب و باور نکردنی ای خواهیم بود.
بدون دیدگاه